Debat “Recht op Roots” – 18 sept 2013 – Gent – Humanistisch Verbond

Hey daar,

Gisteren vond het debat “Recht op Roots” plaats in het Geuzenhuis georganiseerd door het Humanistisch Verbond te Gent.

Aan het woord, èn in het kamp van het behouden van de huidige wetgeving, was Prof. dr. Guido Pennings (ethiek en bio-ethiek UGent).

Begin dit jaar nam ik met hem al eens contact op. De mening die hij toen had, voerde hij gisteren iets uitgebreider op. 

Voor diegenen die gisteren er niet bij waren, maar toch benieuwd zijn naar zijn (beperkte) visie, publiceren we de mailconversatie. De mails werden chronologisch gezet. 

We publiceren ook de mening van het Kinderrechtencommissariaat op, kwestie van een derde partij hierover ook aan het woord te laten komen.

Van: Stephke
Onderwerp: Auditie donorkind in het grote debat ouders/wensouders/donoren en fertiliteistprofessoren
Datum: 22 januari 2013
Aan: Guido Pennings

Beste heer Pennings,

Mijn naam is Stephanie Raeymaekers, ben 34 jaar en een KID-kind.

Ik mail naar aanleiding van het wetenschapscafé dat vorige week aan de Universiteit Gent plaatsvond. Ikzelf wist het te laat en het weer was te slecht om die avond mijn oor te luister te leggen alsook een stem te kunnen geven aan hetgeen blijkbaar niet werd opgenomen in het programma van het wetenschapscafé: nl. de rechten van het kind of de oerbehoefte die hij of zij zal/kan voelen eenmaal het bewust wordt van de ontbrekende genetische puzzelstuk.

Het programma van het wetenschapscafé (ik weet niet in hoever u zelf inspraak had) leek me louter te gaan over informatieverstrekking en vooral geruststelling naar de ouders in spe toe.  Nergens leek me de huidige problematiek aangekaart te worden, zoals bv het ontbreken van een globaal donorregistratie-systeem waardoor donorkinderen later halfbroers- of zussen kunnen tegenkomen en de risico’s die eventuele relaties zouden kunnen inhouden. Dit naast het feit dat elke mens het recht hoort te hebben zijn genetische roots te kunnen achterhalen + de reeds bestaande mogelijkheden te kunnen kiezen voor gekende donoren (hetzij via een buitenlandse spermabank).

Elke centra dient er zich toch van bewust te zijn dat zij zorgen voor de verwekking van x-aantal donorkinderen. Soms vraag ik me echt af of er ooit wel naar het welzijn van de donorkinderen wordt gekeken. De slogan ‘because we can’ galmt boven de erkenning en tegemoetkoming van de rechten van een kind/mens.

Maar u vraagt zich misschien af wie ik ben:

In sept 2012 zat ik in Terzake om wat tegengewicht te brengen in het grote debat der fertiliteitsbehandelingen. Ik blijf erbij dat na 38 jaar van baanbrekende vooruitgang in het soort technieken om een kinderwens in te vullen, er tot op heden nog nooit een balans werd gemaakt hoe het kind zich erbij voelt, laat staan het donorkind an sich rechten toe te kennen.

Na die uitzending heb ik een Facebookpagina Donorkinderen België opgericht, het eerste platform dat andere donorkinderen in staat stelde om met mekaar in contact te kunnen komen. Ik stelde vast, naast het ontbreken van instanties waar we terecht kunnen, de meeste lotgenoten ongeacht leeftijd, gezinssituatie, of ze het nu altijd al wisten of pas later, allemaal met hetzelfde zitten. We hebben allemaal de oerbehoefte te weten van wie we afstemmen en of we nog halfbroers- en zussen hebben rondlopen.

Naast het lokaliseren van mijn eigen dossier en de voorbereiding van mogelijks juridische stappen, tracht ik de afgelopen maanden een soort van dialoog te creëren, rekening houdend met de gevoeligheden en het taboe dat er op rust. Ik probeer de juiste mensen aan de tafel te krijgen.

Vandaar dat ik vandaag bij u terecht kom. Ik weet niet of u de juiste persoon bent maar misschien kan u me wel verder helpen die juiste perso(o)n(en) te vinden.

Ik heb reeds een gesprek gehad met een politica, maar ik ga er van uit hoe meer mensen zich bewust worden van het huidige beleid, de maatschappelijke risico’s die het inhoudt, hoe groter de kans een dialoog op gang te brengen en het beleid correcter te maken.  Zoals andere landen ons voor zijn gegaan.

Alvast dank om deze mail te lezen.

Mocht u een gesprek willen, kan dit uiteraard.

Met vriendelijke groet,
Steph

Van: Guido Pennings
Onderwerp: Antw.: Auditie donorkind in het grote debat ouders/wensouders/donoren en fertiliteistprofessoren
Datum: 27 januari 2013
Aan: Stephke

Beste Steph,

ik vrees dat ik niet de juiste persoon ben. Ik vind namelijk dat kinderen geen recht hebben op het kennen van hun genetische oorsprong en dat, zelfs als er al zo’n recht zou bestaan, het door allerlei argumenten zou worden overtroffen. Dat een aantal donorkinderen behoefte hebben aan meer gegevens of aan kennis van hun genetische oorsprong is voor mij geen voldoende argument om de positie ten aanzien van de anonimiteit bij het gebruik van donorgameten te wijzigen. In tegendeel, ik meen dat dit de verkeerde boodschap zou geven en daarmee op termijn de hele praktijk van gametendonatie zou ondergraven.

Ik weet dat je hier weinig boodschap aan hebt omdat jij een volkomen ander perspectief hebt. Het enige wat ik kan doen, is trachten te tonen dat er andere insteken zijn die niet tot de conclusie leiden die jij graag wou willen horen.

Met vriendelijke groet,

Guido

Guido Pennings
Professor of Ethics and Bioethics
Bioethics Institute Ghent (BIG)
Ghent University
Department of Philosophy and Moral Science

Van: Stephke
Onderwerp: Antw.: Auditie donorkind in het grote debat ouders/wensouders/donoren en fertiliteistprofessoren
Datum: 29 januari 2013
Aan: Guido Pennings

Beste heer Pennings,

Allereerst dank voor uw antwoord. Ik had er geen verwacht, en ben oprecht verrast een mail van u terug te krijgen.

Ik had reeds een klein vermoeden dat we van meningen zouden verschillen en op zich heb ik hier geen problemen mee. Mensen kunnen nu eenmaal van mening verschillen.

Waar ik echter wel van schrik, is dat een professor in ethiek, met een palmares aan studies, werkervaring, connecties met andere hoopopgeleiden, het recht van een kind, het gewenste eindproduct in de resem van behandelingen (experimenten), ondergeschikt vindt aan de zogezegde rechten van andere belanghebbende partijen.

Het is niet omdat we (nog) maar met enkelingen zijn die ervoor kunnen en durven uitkomen, of omdat het grootste deel zelf niet weet dat ze donorkinderen zijn, dat het ethische aspect van dit gegeven niet mag en kan bekeken worden.  Dit naast het feit dat  het Europees verdrag inzake de rechten van het kind systematisch geschonden wordt.

Tenzij dat alle centra’s zich op een ander grondgebied bevinden, denk ik dat deze ook gebonden zijn aan dit Verdrag. Het is niet omdat de Belgische wet wat achterpoortjes creëerde om vooral de toestroom van ouders te kunnen garanderen, alsook een blijvend inkomen voor een (let’s face it) een goede draaiende kinderenfabriek.

U en uw collega’s vertellen misschien wel aan de ouders dat ze het het donorgegeven best op vroege leeftijd aan hun kinderen moeten vertellen, maar  zijn uw collega’s er nog als die kinderen volwassen zijn, en wel de oerbehoefte voelen op zoek te gaan naar hun genetische roots, of halfbroers- en zussen?  De meeste ouders met volwassen donorkinderen hebben het hier heel moeilijk mee. Dit werd en wordt niet verteld door ‘meneer den dokteur’.  Na de verwekking van het kind worden de ouders doorgestuurd naar de gewone gynea, en gaan hun leven met een ingevulde kinderwens tegemoet.

Ik sta er echt van versteld dat een maatschappij zo met zijn kinderen omgaat. Kinderen die worden verwekt, gecreëerd door centra’s, instituten met de crème de la crème van professionelen, die de morele verantwoordelijkheid hebben bij te dragen tot een degelijke maatschappij, die de rechten van alle partijen in het achterhoofd zouden moeten houden.

Donoren horen ook te beseffen (en ik ken er nu een paar) dat door hun donaties er later kinderen zullen rondlopen die wel de behoefte zullen hebben om te weten wie hun donor was. Net zoals er donoren zijn die de oprechte nieuwsgierigheid hebben om te weten of zij donorkinderen hebben rondlopen.

Ik ken de argumenten die u zal hanteren. Het zijn dezelfde als die van 40 jaar geleden toen de eerste KID-behandelingen werden opgestart.

Alles ten faveure om een kinderwens in te vullen.  Zelfs ookal kunnen we met zijn allen in 2013 terugblikken en eens ten rade gaan bij de donoren, wensouders en donorkinderen van toen.

Ik zal mijn best doen om het maatschappelijk denken en bewustwording te creëren bij alle partijen.
Ik heb persoonlijk geen bedrijfsbelangen te behartigen, mijn intenties zijn puur en oprecht.

Als niemand voor de volgende generatie donorkinderen opkomt, dan zullen we het zelf maar moeten doen.

Met vriendelijke groet,
Steph

Reactie van Alex Van Hecke nav doorsturen van de mails – Kinderrechtencommissariaat

Beste Steph

Kan begrijpen dat het mondje open viel!

Nu ja, de professor maakt het zelf duidelijk: hij is niet de juiste persoon en hij kijkt uit een ander perspectief.

Wat de perspectieven betreft nog het volgende:
Vanuit welk perspectief ook,  men de problematiek benadert, lijkt het ons dat men niet zo eenvoudig voorbij de rechten van kinderen kan gaan.

Het UNO-verdrag inzake de rechten van kinderen stelt in art. 7 dat kinderen vanaf hun geboorte het recht hebben hun ouders te kennen.

Het is voor ons duidelijk dat het begrip ouders hier ruim dient geïnterpreteerd te worden, dus zowel de wettelijke, biologische als genetische ouders – dit blijkt uit meerdere bronnen.

We hebben het dan ook bijzonder moeilijk met de uitspraak dat kinderen geen recht zouden hebben hun genetische oorsprong te kennen. Wellicht moeten we deze uitspraak begrijpen binnen het perspectief van de ‘wensouders’, maar dan nog lijkt het ons een heel starre houding.

We vragen ons trouwens af of deze verschillende perspectieven (vanuit het kind en vanuit de wensouders) werkelijk zo tegenstrijdig zouden moeten zijn, ons inzien niet. Het belang van een wensouder hoeft niet geschaad te worden door het geven van correctie/juiste informatie aan het kind m.b.t. haar/zijn genetische oorsprong.

Vanuit het kinderrechtencommissariaat benaderen we de vraagstelling natuurlijk vanuit het kind(rechten)perspectief.

We hebben naar aanleiding van onze adviezen m.b.t.

• anoniem donorschap (2005-06)
• Discreet bevallen (2008-09)
• ‘legaliteit adopties uit anonieme bevalling Frankrijk’ (2010-11)

telkens verwezen naar art. 7 en het recht van het kind om zijn ouders te kennen – …‘Regelgeving moet minimaal voorzien in de verzameling van identiteitsgegevens en moet aan het kind de mogelijkheid bieden om deze gegevens te raadplegen’…

Steeds tot verdere uitleg of overleg bereid.

Vriendelijke groeten

Alex Van Hecke
Klachtenlijn van het Kinderrechtencommissariaat